WebTech Rodos: Ζούμε σε μια εποχή όπου ο ύπνος έχει γίνει… βιομηχανία. Από μάσκες και βαριές κουβέρτες μέχρι έξυπνα ρολόγια και συσκευές που υπόσχονται «τέλειο ύπνο», η αγορά ευεξίας αποφέρει δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Κι όμως, σύμφωνα με τους επιστήμονες, η απάντηση για έναν πραγματικά ποιοτικό ύπνο δεν βρίσκεται σε κανένα gadget, αλλά σε κάτι πολύ πιο απλό και θεμελιώδες: το φως.Το βιολογικό μας ρολόι και ο ρόλος του φωτόςΗ επιστήμη επιβεβαιώνει ότι η ποιότητα του ύπνου μας εξαρτάται από τον συγχρονισμό του εσωτερικού μας βιολογικού ρολογιού, των λεγόμενων κιρκαδικών ρυθμών. Πρόκειται για ένα φυσικό σύστημα που ρυθμίζει το πότε αισθανόμαστε υπνηλία ή εγρήγορση, ελέγχει την παραγωγή ορμονών και επηρεάζει τη διάθεση και τη συγκέντρωσή μας.

Κεντρικό ρόλο σε αυτό το σύστημα έχει ο υποθάλαμος και ειδικότερα ο υπερχιασματικός πυρήνας (suprachiasmatic nucleus), ο οποίος λαμβάνει πληροφορίες για το φως μέσω του οπτικού νεύρου. Αυτά τα σήματα του επιτρέπουν να συγχρονίζει κρίσιμες λειτουργίες του σώματος, όπως τον κύκλο ύπνου-εγρήγορσης ή την παραγωγή μελατονίνης — της ορμόνης που μας βοηθά να κοιμηθούμε.Όταν σκοτεινιάζει, η επίφυση αρχίζει να εκκρίνει μελατονίνη, σηματοδοτώντας στον οργανισμό ότι ήρθε η ώρα για ξεκούραση. Όταν, όμως, εκτιθέμεθα σε φως —ιδίως στο μπλε φάσμα που εκπέμπουν οι οθόνες— η παραγωγή της ορμόνης μειώνεται, με αποτέλεσμα να καθυστερεί η έλευση του ύπνου. Αυτή η απορρύθμιση δεν προκαλεί μόνο πρωινή κόπωση, αλλά επηρεάζει και τη γνωστική λειτουργία, τη διάθεση και την αντίδρασή μας σε ερεθίσματα.Το φως που μας ξυπνά – και μας κρατά ξύπνιουςΗ μπλε ακτινοβολία είναι ο βασικός ρυθμιστής του κιρκαδικού μας κύκλου. Την ημέρα, το φως του Ήλιου –πλούσιο σε μπλε αποχρώσεις– κρατά το βιολογικό μας ρολόι συγχρονισμένο. Τη νύχτα, όμως, όταν καθόμαστε μπροστά σε μια οθόνη κινητού, υπολογιστή ή τηλεόρασης, αυτή η ίδια ακτινοβολία «ξεγελά» τον εγκέφαλο ότι είναι ακόμα μέρα. Το αποτέλεσμα είναι να παραμένουμε σε κατάσταση εγρήγορσης, να καθυστερεί η παραγωγή μελατονίνης και να εμφανίζεται αϋπνία.Έρευνα του Institute of Global Health στη Βαρκελώνη έδειξε ότι η υπερέκθεση στο μπλε φως από ηλεκτρονικές συσκευές επηρεάζει σημαντικά τον κύκλο ύπνου-εγρήγορσης, μειώνοντας την ποιότητα του ύπνου και καθυστερώντας τη φάση ύπνου κατά αρκετές ώρες.Η λύση, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι απλή αλλά καθοριστική: αντίθεση. Περισσότερη έκθεση σε φυσικό φως κατά τη διάρκεια της ημέρας και περιορισμός του τεχνητού φωτισμού τη νύχτα. Ένας περίπατος στον ήλιο ή η εργασία κοντά σε παράθυρο μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά. Το βράδυ, συνιστάται χαμηλός φωτισμός, αποφυγή οθονών ή χρήση εφαρμογών που μειώνουν το μπλε φως. Οι κόκκινες ή θερμές αποχρώσεις φωτός θεωρούνται πιο «φιλικές» προς τον ύπνο, καθώς δεν παρεμβαίνουν στην παραγωγή μελατονίνης.Ο ύπνος ξεκινά από το πιάτοΟι κιρκαδικοί ρυθμοί δεν επηρεάζουν μόνο τον ύπνο αλλά και τη πέψη. Το πεπτικό σύστημα διαθέτει δικό του βιολογικό ρολόι και ρυθμίζει την παραγωγή ορμονών όπως η ινσουλίνη και τα πεπτικά ένζυμα. Όταν τρώμε αργά τη νύχτα, το σώμα αναγκάζεται να παραμείνει ενεργό για να επεξεργαστεί την τροφή, αυξάνοντας τη θερμοκρασία και τα επίπεδα σακχάρου — κάτι που δυσκολεύει τον ύπνο.Η παραδοσιακή φράση «πρωινό σαν βασιλιάς, μεσημεριανό σαν πρίγκιπας και βραδινό σαν ζητιάνος» έχει, όπως φαίνεται, γερή επιστημονική βάση. Οι ειδικοί προτείνουν το τελευταίο γεύμα της ημέρας να γίνεται τουλάχιστον τρεις ώρες πριν τον ύπνο, ώστε ο οργανισμός να προλάβει να ολοκληρώσει τη διαδικασία της πέψης.Η σημασία της συνέπειαςΤο πότε κοιμόμαστε είναι εξίσου σημαντικό με το πόσο κοιμόμαστε. Κάθε άνθρωπος έχει ένα φυσικό χρονοτύπο — άλλοι είναι «πρωινοί τύποι», άλλοι «νυχτερινοί». Ωστόσο, οι επαγγελματικές και κοινωνικές μας υποχρεώσεις συχνά μας αναγκάζουν να αγνοούμε αυτόν τον ρυθμό, με συνέπεια τη χρόνια απορρύθμιση του βιολογικού ρολογιού.Ένα σταθερό ωράριο ύπνου και ξυπνήματος, ακόμη και τα Σαββατοκύριακα, είναι ιδιαίτερα σημαντικό για να διατηρείται ο φυσικός ρυθμός του οργανισμού. Το γεγονός ότι οι περισσότεροι άνθρωποι χρειάζονται ξυπνητήρι για να σηκωθούν είναι, όπως λένε οι ειδικοί, σημάδι ότι ζούμε σε ασυμφωνία με τη βιολογία μας.Όταν χρειαζόμαστε βοήθειαΣε περιπτώσεις όπου ο κιρκαδικός ρυθμός έχει διαταραχθεί πλήρως, οι ειδικοί συνιστούν παρέμβαση με ελεγχόμενη χορήγηση μελατονίνης και καθοδήγηση από επαγγελματίες υγείας. Η Mayo Clinic προτείνει επιπλέον μέτρα, όπως τακτική άσκηση, αποφυγή βαριών γευμάτων και δημιουργία ενός ήρεμου, σκοτεινού περιβάλλοντος ύπνου.Το σημαντικότερο, όμως, παραμένει ένα: να απομακρυνθούμε από τις οθόνες και να αφήσουμε το σώμα να συγχρονιστεί ξανά με το φυσικό φως και σκοτάδι. Γιατί, τελικά, ο καλύτερος «μηχανισμός ύπνου» δεν είναι ούτε εφαρμογή ούτε συσκευή – είναι ο ίδιος ο Ήλιος.[via]
πηγή: techblog.gr